انواع چسب ها ، کاربرد و آزمون های آن

انواع چسب و کاربرد آنها

امروزه دامنه متنوعی از چسب به بازار عرضه شده است و به همین خاطر چسب ها متناسب با جنس و نوع کاربردشان دسته بندی می شوند. با این مطلب همراه باشید در ادامه در مورد انواع چسب و کاربرد آنها صحبت خواهیم کرد.

چسب های معمولی یا اپوکسی

برای چسباندن انواع مواد مختلف از قبیل فلزات، پلاستیک، چوب و ... می توانید از چسب های معمولی یا اپوکسی استفاده کنید. این نوع چسب ها از ترکیب دو ماده شیمیایی ساخته شده اند و بعد از مخلوط کردن به حالت یکپارچه در می آیند و برای تثبیت شدن به زمان کمی نیاز دارند.

چسب نواری

این نوع چسب در قالب نوارهای باریک و بلند و در ضخامت، طول و عرض مختلف عرضه می شود. برخی از چسب های نواری در برابر آب، نور خورشید و حرارت مقاوم هستند. همچنین چسب های نواری اغلب دو طرفه هستند به این صورت که قابلیت چسبندگی به دو سطح مختلف را دارند.

برای چسباندن مواد مختلف می توانید از چسب نواری استفاده کنید. شما می توانید چسب نواری را به طور دلخواه برش دهید و از آن ها برای بسته بندی، کارهای دستی و صنایع مختلف استفاده کنید. همچنین به کمک چسب نواری می توانید قطعات کاردستی را به هم بچسبانید و در صورت لزوم آن ها را به سرعت جدا کنید. برای اتصالات موقت نیز از چسب نواری استفاده می شود.

چسب های حرارتی

چسب های حرارتی به واسطه حرارت ذوب می شوند و بعد از سرد شدن یک اتصال قوی ایجاد می کنند. برای کارهای دستی، فریم های عینک و چسباندن پارچه ها از این نوع چسب استفاده می شود.

چسب ماتیکی

این نوع چسب خمیری شکل بوده و بخاطر شکل ظاهری به آن چسب ماتیکی گفته می شود. از این چسب برای چسباندن کاغذ استفاده می شود چون قدرت چسبندگی آن نسبت به سایر چسب ها پایین است.

چسب مایع

یکی از کاربردی ترین مدل چسب، چسب های مایع هستند که در مصارف عادی و خانگی کاربرد دارند. چسب های مایع به سادگی وسایل را به هم می چسبانند و به همین خاطر در صنایع دستی و در خانه، اداره و کارگاه ها به وفور مورد استفاده قرار می گیرند.

با چسب مایع می توانید موادی همچون نمد، چرم، کاغذ و مقوا را به هم بچسبانید. این نوع چسب ها شفاف هستند و به سرعت خشک می شوند. چسب های مایع برای استفاده در سطوح صاف و چسباندن قطعات کوچک فلزی، سرامیکی، پلاستیکی و انواع جواهرات انتخاب مناسبی به حساب می آیند.

چسب کاغذی

چسب های کاغذی از جنس الیاف، کرپ و کاغذ هستند و جزو خانواده چسب های نواری محسوب می شود. به عبارتی؛ چسب کاغذی یک چسب نواری از جنس کاغذ است که به فشار حساس بوده و به راحتی پاره می شود. این نوع چسب در رنگ و عرض های مختلف تولید و به بازار عرضه شده است.

چسب کاغذی خاصیت چسبندگی کمتری دارد و برای بسته بندی ها یا پوشاندن نواحی حاشیه ای هنگام رنگ آمیزی دیوار یا سطوح مورد استفاده قرار می گیرد. چسبندگی و ضخامت چسب کاغذی با توجه به کارایی آن متفاوت است.

این نوع چسب در مصارف خانگی، مصارف پزشکی، گل سازی، نقاشی ساختمان، تعمیرات مبلمان، ماکت سازی، طراحی روی تخته شاسی و پاکت سازی کاربرد دارد. البته از این نوع چسب برای چسباندن بانداژ و چسباندن آنژیوکت و این قبیل خدمات نیز استفاده می شود، چون ایجاد حساسیت نمی کند و به راحتی از سطوح جدا می شود.

چسب قطره ای یا چسب کاردستی

یکی از رایج ترین چسب های بازار، چسب قطره ای است که در خانه، مدارس و ادارات مورد استفاده قرار می گیرد. البته در کارهای هنری و صنایع دستی نیز چسب قطره ای کاربرد دارد؛ بنابراین بهترین گزینه برای چسباندن کاغذ و مقوا به شمار می رود. ترکیبات این نوع چسب به گونه ای است که به راحتی از روی سطوح و پوست جدا می شود. همچنین چسب قطره ای بر پایه آب است و به همین خاطر استفاده از آن برای بزرگسالان و کودکان ایمن است.

چسب سوپرگلو

از این نوع چسب برای چسباندن سطوح صاف و کوچک همچون شیشه، فلزات و سرامیک استفاده می شود. چسب سوپر گلو دارای چسبندگی قوی و سریع است.

چسب کاشی خمیری

یکی از متداول ترین چسب های ساختمانی شامل چسب کاشی خمیری و چسب کاشی پودری است. چسب کاشی خمیری در مقایسه با چسب کاشی پودری راحت تر مورد استفاده قرار می گیرد و معمولا از آن برای کاشی های سرامیکی کوچک استفاده می شود.

چسب کاشی پودری

 این نوع چسب با آب مخلوط شده و سپس مورد استفاده قرار می گیرد. چسب کاشی پودری در مقایسه با چسب های خمیری چسبندگی بیشتری دارد. این نوع چسب برای سطوح ساختمانی و کاشی های سرامیکی به کار می رود.

چسب بتن اپوکسی

 همانطور که از نام چسب پیداست برای سطوح بتنی استفاده می شود. از ویژگی های بارز چسب های بتن آب بند یا بتن اپوکسی می توانیم به افزایش قدرت چسبندگی بتن و مقاومت آن در برابر رطوبت اشاره کنیم.

چسب سنگ

از این نوع چسب برای چسباندن سنگ های طبیعی، مصنوعی و سطوح سیمانی استفاده می شود. این نوع چسب برای محیط هایی که در معرض فاضلاب، اسید و گاز قرار دارند، بسیار مقاوم است به طوری که می تواند تا دمای 60 درجه سانتیگراد را تحمل نماید بدون آنکه آسیبی ببیند.

چسب چوب

از چسب چوب برای اتصال قطعات چوبی به یکدیگر استفاده می شود و در این میان چسب اپوکسی و چسب پلی اورتان از مهم ترین انواع چسب چوب به حساب می آیند.

اهمیت تست کیفیت چسب

• تضمین عملکرد: تست‌ها به اطمینان از اینکه چسب در شرایط عملیاتی مورد نظر، خواص لازم از جمله چسبندگی، مقاومت در برابر تنش، دما و رطوبت را دارا است، کمک می‌کنند.
• کنترل کیفیت تولید: با انجام تست‌های منظم، می‌توان از ثبات کیفیت تولید و عدم وجود نقص در چسب‌ها اطمینان حاصل کرد. تست‌های دوره‌ای از چسب‌ها، به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا کیفیت محصولات خود را حفظ کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند.
• انتخاب چسب مناسب: تست‌ها به انتخاب بهترین نوع چسب برای یک کاربرد خاص کمک می‌کنند. با انجام تست‌های مختلف، می‌توان چسبی را انتخاب کرد که بیشترین سازگاری را با مواد مورد استفاده و شرایط محیطی داشته باشد.
• بهبود فرمولاسیون: با تحلیل نتایج تست‌ها، می‌توان فرمولاسیون چسب‌ها را بهبود بخشید و عملکرد آن‌ها را بهینه کرد.
• اطمینان از عملکرد مطلوب محصول: چسب‌های با کیفیت پایین می‌توانند منجر به جدا شدن قطعات، کاهش عمر مفید محصول و حتی بروز حوادث شوند.
•   کاهش هزینه‌ها: جلوگیری از مشکلات ناشی از استفاده از چسب نامرغوب و کاهش هزینه‌های مربوط به تعمیرات و بازسازی.
•   افزایش عمر مفید محصول: انتخاب چسب مناسب، باعث افزایش دوام و طول عمر محصول می‌شود.
•   رعایت استانداردهای کیفی: تطابق محصولات با استانداردهای ملی و بین‌المللی.

روش‌های تست کیفیت چسب

روش‌های تست چسب بسیار متنوع بوده و بسته به نوع چسب، کاربرد آن و استانداردهای مورد نظر، انتخاب می‌شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های تست اشاره می شود:

• تست کشش (Tensile Test):

  در این تست، نمونه‌ای از چسب که دو سطح را به هم متصل می‌کند، با سرعت مشخص کشیده می‌شود تا نیروی لازم برای جداسازی سطوح اندازه‌گیری شود. یا نیروی لازم برای جدا کردن دو سطح چسبیده شده اندازه‌گیری می‌شود. این تست برای تعیین استحکام چسبندگی استفاده می‌شود.

• تست برشی (Shear Test):

  در این تست، نیرویی موازی با سطح اتصال اعمال می‌شود تا مقاومت چسب در برابر نیروهای برشی سنجیده شود. به عبارت دیگر، در این تست، نیرویی که برای جدا کردن دو سطح چسبیده شده در جهت موازی با سطح اعمال می‌شود، اندازه‌گیری می‌شود. این تست برای ارزیابی مقاومت چسب در برابر نیروهای برشی استفاده می‌شود.

• تست خمش (Flexural Test):

  این تست برای ارزیابی مقاومت چسب در برابر نیروهای خمشی استفاده می‌شود. نمونه چسب‌خورده تحت ضربه قرار می‌گیرد تا مقاومت آن در برابر ضربه‌های ناگهانی اندازه‌گیری شود.

• تست چسبندگی (Adhesion Test):

  در این تست، چسبندگی چسب به سطوح مختلف با استفاده از روش‌هایی مانند تست کشش، برشی یا تست شبکه‌ای (Lattice Test) اندازه‌گیری می‌شود.

• تست خستگی (Fatigue Test):

  این تست برای ارزیابی رفتار چسب تحت بارگذاری‌های تکراری و متناوب استفاده می‌شود.

• تست مقاومت در برابر دما (Thermal Test):

  این تست شامل قرار دادن نمونه‌های چسب در دماهای بالا یا پایین برای ارزیابی تغییر خواص چسبندگی در دماهای مختلف است.

• تست مقاومت در برابر رطوبت(Moisture Resistance Test):

  در این تست، نمونه‌های چسب در محیط‌های با رطوبت بالا قرار می‌گیرند تا مقاومت آن‌ها در برابر نفوذ رطوبت و تاثیر آن بر چسبندگی بررسی شود.

• تست مقاومت در برابر مواد شیمیایی:

  این تست برای ارزیابی مقاومت چسب در برابر تماس با مواد شیمیایی مختلف استفاده می‌شود.

• تست نور ماوراء بنفش (UV):

• این تست برای بررسی تاثیر نور خورشید بر روی چسب استفاده می‌شود.

تست‌های فیزیکی شامل تست کشش، تست برشی، تست خمش، تست ضربه و تست خستگی می‌شوند.

تست‌های محیطی هم شامل تست دمای بالا و پایین، تست رطوبت، تست مواد شیمیایی و تست نور ماوراء بنفش (UV) هستند.

چگونه می‌توان مقاومت چسب در برابر حرارت را اندازه‌گیری کرد؟

مقاومت چسب در برابر حرارت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که در بسیاری از کاربردهای صنعتی و ساختمانی مورد توجه قرار می‌گیرد. چسب‌هایی که در معرض حرارت بالا یا تغییرات دمایی قرار می‌گیرند، باید بتوانند چسبندگی خود را حفظ کرده و از تخریب شدن جلوگیری کنند. برای اندازه‌گیری مقاومت حرارتی چسب، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام بر اساس استانداردهای مشخص و با تجهیزات خاصی انجام می‌شوند. در زیر به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

تست حرارتی چرخه‌ای (Thermal Cycling Test):

نمونه چسب‌خورده را در معرض چرخه‌های دمایی متناوب قرار می‌دهند (مثلاً از دمای محیط تا دمای بالا و سپس به دمای محیط). در هر چرخه، استحکام چسب اندازه‌گیری می‌شود. با تکرار این چرخه‌ها، می‌توان میزان کاهش استحکام چسب را در اثر حرارت و تغییرات دمایی تعیین کرد.

تست دمای بالا (High Temperature Test):

نمونه چسب‌خورده را در دمای بالایی قرار می‌دهند و به مدت زمان مشخصی نگه می‌دارند و پس از گذشت زمان مشخص، استحکام چسب اندازه‌گیری می‌شود. این تست برای تعیین دمای حداکثری که چسب می‌تواند تحمل کند، استفاده می‌شود.

تست حرارتی شوک (Thermal Shock Test):

نمونه چسب‌خورده را به سرعت بین دو دمای بسیار متفاوت جابجا می‌کنند. این تست برای بررسی مقاومت چسب در برابر تغییرات دمایی ناگهانی استفاده می‌شود.

تست حرارتی ترکیبی (Combined Thermal Test):

این تست کیفیت چسب، ترکیبی از روش‌های فوق است و برای شبیه‌سازی شرایط واقعی کاربرد چسب استفاده می‌شود. مثلاً نمونه چسب‌خورده در معرض رطوبت، نور خورشید و تغییرات دمایی قرار می‌گیرد.

ملاحظات مهم

آماده‌سازی نمونه: نمونه‌های چسب‌خورده باید به صورت استاندارد و با دقت آماده شوند تا نتایج قابل اطمینانی حاصل شود.

تکرارپذیری: هر تست باید چندین بار تکرار شود تا اطمینان حاصل شود که نتایج قابل اعتماد هستند.

تفسیر نتایج: نتایج تست‌ها باید به دقت تفسیر شوند و با توجه به کاربرد چسب، ارزیابی شوند.

اندازه‌گیری مقاومت حرارتی چسب، یک فرآیند مهم برای اطمینان از کیفیت و تست کیفیت چسب در کاربردهای مختلف است. با استفاده از روش‌های تست مناسب و تجهیزات دقیق، می‌توان مقاومت حرارتی چسب را به طور دقیق اندازه‌گیری کرد و چسب مناسب برای هر کاربرد را انتخاب کرد.

نتیجه‌گیری

تست کیفیت چسب، یک مرحله ضروری در فرآیند تولید و استفاده از چسب‌ها است. با انتخاب روش‌های تست مناسب و استفاده از استانداردهای معتبر، می‌توان از عملکرد مطلوب چسب‌ها در کاربردهای مختلف اطمینان حاصل کرد. همچنین، با تحلیل نتایج تست‌ها می‌توان به بهبود فرمولاسیون چسب‌ها و توسعه محصولات جدید پرداخت.